Bariyatrik Cerrahiyi Öne Çıkarıyoruz

OP. DR. YUNUS DOĞAN

Kolları sıvama zamanı

‎ ‎Biliyoruz, daha yeni okumaya başladınız ama bir saniye durun ve telefonunuzdan ya da bilgisayarınızdan kafanızı kaldırın. Etrafınıza bir bakın. Etrafta sekiz kişi varsa, en az biriniz obezdir. 2022 itibarıyla bir milyardan fazla insan obezite tanısı aldı. Birçoğumuz fazladan birkaç kilomuz olduğunu kabul ederiz, ama fazla kilo ne noktada obezliğe dönüşür? ‎

‎Doktorlar obeziteyi teşhis ederken vücut kitle indeksine (BMI) bakar. BMI, boy ve kilo oranına göre hesaplanır. BMI hakkında daha fazla bilgi almak ve BMI nızı nasıl hesaplayacağınızı öğrenmek için blogda gördüğünüz makalemize göz atabilirsiniz. Kısaca, BMI niz 25’in üzerinde ise fazla kilolusunuz demektir. 30’un üzerinde ise, obezsiniz. Bu sayılara kendinizi tanımlatmak ve hayat kalitenizin etkilemesine izin verip vermemek size kalmış. Hayatın akıp gitmesini izleyebilir ya da kendiniz için ayağa kalkıp harekete geçebilirsiniz. Bariatrik bir adımla. Bari-hareket! ‎

‎Bu yazı, en popüler estetik cerrahi işlemlerini tanıttığımız serimizin yirmi üçüncü yazısıdır. "Öne Çıkarıyoruz" serimizde konu edilen işlemin tüm alternatif adlarını paylaşarak hem tıbbi terminolojiyi öğrenmenizi sağlıyor hem de halk arasında kullanılan ifadeleri tanımanızı amaçlıyoruz. İşlemin tarihinden, genel sürecinden, olası komplikasyonlarından ve iyileşme sürecinden bahsediyoruz. ‎ ‎

‎Bilinen diğer adlar / benzer işlemler:

‎

‎Duodenal switch, mide balonu, gastrik bypass, mide tüpü (sleeve gastrektomi), jejunoileal bypass (JIB), lap band. ‎

‎İlk kaydedilen

‎Ulusal Tıp Kütüphanesi’ne göre, 10. yüzyılda İspanya’da yaşamış Leon Kralı I. Sancho'nun hayatı boyunca yürüyememek, ata binememek, kılıç kaldıramamak gibi sorunlar yaşadığı güvenilir kaynaklarla belgelenmiştir. ‎

‎“Şişman Sancho” (Sancho the Fat) lakaplı kral, ünlü Yahudi doktor Hasdai Ibn Shaprut’tan yardım ister. Doktor Shaprut kralın dudaklarını kapatır, diker ve sadece pipetle beslenmesini sağlar. Teriaca adlı bitki karışımı ve afyon içeren bir kürle zayıflama sağlanır. Kral kısa sürede yarı kilosuna düşer ve mutlu sona ulaşır. Dudaklarınızı diktirmeden mutlu sona ulaşmak istiyorsanız, seçeceğiniz plastik cerrahı iyi araştırın. ‎

‎Modern anlamda ilk kilo verme amacıyla yapılan cerrahi işlem, 1950’lerde ABD’de Minnesota Üniversitesi’nde gerçekleştirilmiştir. Jejunoileal bypass (JIB) ile besinler doğrudan bağırsakların büyük bir kısmını bypass ederek yönlendirilmiş ama mideye dokunulmamıştır. İşlem kilo vermeye yardımcı olmuş olsa da ciddi komplikasyonlara neden olmuştur. ‎

‎Hastalar vitamin eksiklikleri, gece körlüğü, bypass edilen bağırsakta toksik bakteri çoğalması, karaciğer yetmezliği, ağır artrit, cilt sorunları ve grip benzeri belirtiler yaşamıştır. Bu nedenlerle çoğu hasta işlemi geri aldırmak istemiştir. Bu işlem günümüzde önerilmemektedir çünkü zararları faydalarından ağır basmıştır. ‎

‎Dr. Edward E. Mason ve Dr. Chikashi Ito 1960 larda gastrik bypass işlemini geliştirmiştir. Zamanla bu işlem farklı versiyonlara evrilmiştir. Daha fazla detay için Amerikan Metabolik ve Bariatrik Cerrahi Derneği’nin bu konuda yayımladığı yazıya göz atabilirsiniz. ‎

Genel süreç

‎Yöntemler farklılık gösterebilir ancak bariatrik cerrahi üç ana gruba ayrılır: ‎ ‎

• Mide balonu
‎ ‎
• Gastrik bypass
‎ ‎
• Tüp Mide (Gastrik sleeve)

‎ ‎ ‎Tüm işlemler genel anestezi altında yapılır. Bazıları laparoskopik (kapalı) bazıları ise “açık” cerrahi olarak gerçekleştirilir; bu durumda karına daha büyük kesiler açılarak mide ve bağırsaklarda gerekli değişiklikler yapılır. ‎ ‎

Mide balonu

‎Ağızdan endoskopla mideye indirilen boş bir balon, uygun konuma geldiğinde serumla şişirilir. Bu balonun midede kapladığı hacim sayesinde tokluk hissi sağlanır. Bu şekilde “tam anlamıyla dolu” hissedersiniz! Bu durumu yeterli sıvı alımına benzetebilir miyiz? ‎

‎Gastrik bypass

‎Midenin üst kısmı kesilerek küçük bir bölüm ayrılır ve ceviz büyüklüğünde yeni bir mide oluşturulur. Bu yeni mide yaklaşık 85 gram (3 ons) gıda alabilir. Normal bir mide 1420 gram (3 litre) kapasiteye sahiptir. ‎ ‎

Mide tüpü (Sleeve gastrektomi)

‎Midenizin yaklaşık %80’i çıkarılır. Geri kalan bölüm tüp şeklinde daraltılarak yeniden şekillendirilir. Bu işlem ayrıca açlık hissini uyandıran “ghrelin” hormonunun üretimini sınırlar. ‎ ‎

Olası komplikasyonlar

‎Şu komplikasyonlar yaşanabilir: ‎

• Mide bulantısı ve kusma. Eğer bu durum ishal ve bayılma hissiyle birlikte görülüyorsa, “dumping sendromu” olabilir. Genellikle ameliyat sonrası fazla şekerli gıdaların tüketilmesiyle oluşur. Bu gıdalardan kaçının.
‎ ‎
• Sindirim sisteminde daralma (darlık), genellikle yapışıklık ya da iltihap kaynaklıdır. Yemek yerken zorlanıyorsanız veya karın ağrınız varsa cerrahınıza danışın.
‎
• ‎Bağırsak tıkanıklığı. Yapışıklık veya iç fıtık nedeniyle oluşabilir. Bariatrik hastaların yaklaşık %1’inde görülür. Kramp şeklinde karın ağrısı, gaz ya da dışkı çıkaramama belirtiler arasındadır.

‎ ‎

‎Peki ya her şey yolunda giderse?

‎Mümkün olan en kısa sürede yataktan kalkın ve şunları yapabiliyor oluşunuzu kutlayın ve tadını çıkarın: ‎ ‎

• Artık nefes nefese kalmadan yürüyebilir ve hareket edebiliyor oluşunuz
‎
• Tartıdaki sayı küçülürken iştahınız da azalıyor oluşu
• Daha enerjik ve hayata karşı daha istekli hissediyor oluşunuz

‎ ‎

İyileşme süresi

‎Kapalı yöntemle ameliyat olduysanız hastanede 1-2 gün kalırsınız. Bu sürede mide bulantısı, kusma, uykuya dalma zorluğu, gaz ve şişkinlik, halsizlik ya da baş dönmesi gibi normal rahatsızlıklar görülebilir. ‎ ‎Cerrahınız size özel bakım önerilerinde bulunacaktır. Ancak estetik cerrahi hastalarına verdiğimiz bazı genel iyileşme tavsiyelerimizden siz de yararlanabilirsiniz.

Son Dikiş

Amerikan roman yazarı Brad Meltzer “Tanıştığın herkes hakkında hiçbir şey bilmediğiniz bir savaş veriyor” demiş ve eklemiş hepimiz birbirimize nazik olmalıyız. Bazı imtihanlarımız görülmez, bazıları ise fiziksel olarak herkes için aşikârdır. Kilo ile mücadele oldukça yaygındır ve küçük bir pireden koca bir dağa dönüşebilir. Bariyatrik cerrahi obezite savaşını yenmek için oldukça güçlü bir silah olabilir.